Theo nghiên cứu từ các nhà khoa học, [replacer_a] sơn dầu được sử dụng đầu tiên là do các họa sĩ Trung Quốc và Ấn Độ dùng để vẽ những bức tranh Phật Giáo, tranh được tìm thấy ở phía tây Afghanistan vào khoảng giữa thế kỉ thứ V và thế kỉ X, nhưng phải đến thế kỉ XV khi được du nhập vào châu Âu thì tranh sơn dầu mới trở nên phổ biến.


Tuy nhiên, thành công lớn trong việc hoàn thiện tranh sơn dầu là vào những năm 1390-1441, anh em họa sĩ Van Eyck đã phát triển kỹ thuật tranh sơn dầu, tạo ra những màu sắc tươi mới, trong trẻo, có độ bền đẹp, không thấm nước, chịu được thử thách của thời gian. Nhờ đó, sơn dầu bắt đầu được sử dụng rộng rãi và phổ biến trên thế giới. Việc cải thiện chất lượng vật liệu, màu sắc tranh sơn dầu có thể coi là cuộc cách mạng kỹ thuật giúp nâng cao nghệ thuật vẽ tranh, đưa nhiều người biết đến tranh sơn dầu.

Chất liệu tranh sơn dầu
Trải qua mỗi thời kỳ khác nhau, chất lượng tranh sơn dầu cũng thay đổi. Chất lượng được cải tiến ngày một tốt hơn. Dưới đây là chất liệu nền tranh sơn dầu được sử dụng qua từng giai đoạn. [replacer_a]


Nền sơn alkyd

Vào thế kỷ XX, hai sáng chế quan trọng nhất trong vật liệu sơn dầu là nền sơn Alkyd và sơn Acrylic. Alkyd là hợp chất hữu cơ được điều chế từ nhựa polyester hòa với axit béo và một số chất khác.

Nền sơn alkyd có nhiều điểm giống với nền sơn dầu, nhưng khô nhanh hơn sơn dầu rất nhiều khoảng một ngày đêm là khô, ít ngả vàng hơn, độ bền cao. Nền sơn alkyd cũng giống các nền sơn khác vẫn cần được bồi lên canvas đã được dán bằng keo da. Theo thời gian, nền sơn alkyd cũng trở nên giòn, nứt vỡ, hiện tượng mốc mặt cũng sẽ sảy ra.

Trên đây chuyên mục đã chia sẻ tới bạn đọc một số chất liệu nền tranh sơn dầu, hi vọng có thể giải đáp được phần nào thắc mắc của các bạn về tranh sơn màu. Chuyên mục rất mong nhận được ý kiếm đóng góp phản hồi từ bạn đọc.
Gesso có nghĩa là vữa (trong tiếng Ý), theo nguồn gốc Hi Lạp là gypsum tức thạch cao. Gesso là hợp chất lỏng gồm phấn và thạch cao công thức hóa học là calcium sulphate dehydrate (CaSO4.2H2O), trắng chì công thức hóa học là carbonate chì (PbCO3), và chất kết dính là keo da thỏ. Vì đặc tính của thạch cao khá giòn, cứng điều này sẽ khiến nền gesso bị giòn, dễ nứt, vỡ vì vậy sau này người ta đã bỏ thạch cao, nhưng vẫn giữ tên gesso. Sau khi nền gesso đã khô sẽ được đánh nhẵn như mặt đá. Từ thế kỷ XIV-XV các nhà họa sỹ Jan Van Eyck, Hans Memling,… sẽ phủ một lớp sơn mỏng gọi là imprimatur lên tranh sơn dầu thường gồm trắng chì pha loãng với màu đất nâu, vàng đất, đỏ, đen,… và dầu thông (turpentine). [replacer_a]


Chất Imprimatur sẽ giúp ngăn sơn thấm vào nền gesso, nếu không dùng Imprimatur sơn sẽ ngấm vào nền khiến mặt sơn bóng không đều, ảnh hưởng tới màu sắc chất lượng của sơn. Ngoài ra, lớp imprimatura còn giúp tạo ra một hòa sắc chung cho toàn bố cục bức tranh. Sau đó các hoạ sĩ sẽ vẽ lót bằng tempera là hỗn hợp màu nghiền với lòng đỏ trứng gà, rồi vẽ các lớp sơn dầu đè lên trên. Gesso và sơn dầu sau khi khô sẽ trở nên rất cứng và giòn, vì vậy vật liệu đỡ phải cứng như ván gỗ, kim loại,… để khuôn tranh không biến dạng, nứt gãy, hỏng màu sơn.